Przed ostatecznym zatwierdzeniem odbioru systemu PV należy wnikliwie zweryfikować prawidłowość montażu paneli fotowoltaicznych i pozostałych jego podzespołów. Od wspomnianego czynnika w sposób bezpośredni zależeć będzie bowiem efektywność i stabilność pracy instalacji, a także jej wieloletnia niezawodność, czyli w skrócie wszystko to, co ostatecznie przełoży się na spodziewany zwrot z inwestycji lub jego brak. Oprócz tego jakość usługi montażu systemu wpływa również na jego docelową estetykę oraz bezpieczeństwo osób użytkujących obiekt, w ramach którego zamontowana została instalacja. Jakie są zatem zasady montażu paneli fotowoltaicznych w sposób prawidłowy i na które błędy powinieneś zwrócić szczególnie dużą uwagę? O tym dowiesz się z kolejnych akapitów.
Kto może montować fotowoltaikę?
Wiele przedsiębiorców zastanawia się nad samodzielnym montażem paneli fotowoltaicznych. Profesjonalny montaż to w końcu 20-30% ceny, którą płacą inwestorzy za własne źródło odnawialnej energii. Prawo tego nie zabrania, natomiast brak wiedzy dotyczącej prawidłowego montażu może wiązać się z wieloma problemami, a nawet wpływać na bezpieczeństwo całego systemu i zmniejszenie wydajności instalacji. Szacuje się, że ponad 90% instalacji PV przeprowadzonych przez osoby nieuprawnione kończy się poważnymi konsekwencjami. Warto również pamiętać, że trudności mogą pojawić się zaraz po instalacji. Zakład energetyczny może nie zgodzić się na podłączenie fotowoltaiki do sieci, jeśli prace instalacyjne przeprowadzały niewykwalifikowane osoby.
Warto pamiętać, że prawidłowy montaż paneli fotowoltaicznych może przeprowadzić jedynie wykwalifikowany zespół. Osoby uprawnione do montażu instalacji powinny posiadać m.in. aktualne uprawnienia SEP (Stowarzyszenie Elektryków Polskich) typu E i D, które weryfikowane są podczas odbioru instalacji przez operatora sieci. Dodatkowo montażysta powinien mieć zgodę na pracę na wysokościach czy certyfikat instalatora systemów PV przyznawany przez Urząd Dozoru Technicznego. Ostatni z wymienionych certyfikatów nie jest konieczny, ale może świadczyć o wysokich kwalifikacjach montażysty. Dodatkowo firma zajmująca się montażem PV powinna stale podnosić kompetencje swoich pracowników. Szczególnie w tak dynamicznej branży jaką jest fotowoltaika. Nowe technologie dotyczące urządzeń wprowadzane są bardzo często, w związku z tym zmieniają się wymogi i sposoby instalacji.
Zasady prawidłowego montażu paneli fotowoltaicznych, które warto przestrzegać
Jeśli chodzi o prawidłowy montaż paneli fotowoltaicznych, istnieje kilka fundamentalnych i jednocześnie stosunkowo łatwych do zweryfikowania czynników, na które powinieneś zwrócić uwagę jako inwestor. Po pierwsze jest to właściwe podejście do kwestii transportu najbardziej newralgicznych elementów systemu, czyli właśnie paneli PV. Powinny one dotrzeć do Ciebie odpowiednio zabezpieczone i umieszczone na paletach w pionowej pozycji. Źle przeprowadzony, nieostrożny przewóz modułów z dużym prawdopodobieństwem zaowocuje powstaniem mikrouszkodzeń, które będą upośledzać efektywność instalacji. Nie należy montować modułów z uszkodzoną przednią lub tylną warstwą.
Druga z kwestii podstawowych to czas montażu. Praktyka pokazuje, że nawet w przypadku świetnie wyspecjalizowanej w swojej dziedzinie ekipy posługującej się zoptymalizowanym schematem działania, proces przy najprostszym projekcie powinien trwać minimum 1-2 dni. Oczywiście wszystko zależy od złożoności i wielkości instalacji. Jeżeli zatrudniony przez Ciebie zespół instalatorów wykonał tę procedurę na przestrzeni raptem kilku godzin, jest to zdecydowanie negatywny prognostyk w kontekście jakości wykonania usługi.
Kolejnym bardzo ważnym, a przy tym dosyć prostym do oceny czynnikiem jest właściwe ulokowanie paneli fotowoltaicznych. W kwestii takiej jak najczęściej popełniane w tym zakresie błędy instalacji fotowoltaicznych nie wolno umieszczać przede wszystkim w obrębie stref narażonych na zacienienie. To w sposób oczywisty prowadzi bowiem do spadku ich wydajności i miejscowego przegrzania ogniw, czyli tzw. hot-spotów, o których pisaliśmy w artykule: Czym są hot-spoty na panelach fotowoltaicznych i jak im zapobiegać. Przed montażem warto sprawdzić, czy planowane miejsce montażu zachowuje się w ciągu dnia, czy konkretnej pory roku pod względem zacienienia. Cienie od latarń, kominów, drzew i innych przedmiotów, mogą uszkodzić moduł fotowoltaiczny, narażając go na miejscowe przegrzanie.
Warto pamiętać, że optymalnym ułożeniem paneli fotowoltaicznych jest południe, które gwarantuje maksymalne wykorzystanie światła słonecznego w produkcji energii elektrycznej. Dodatkowo panele, jeśli warunki montażowe na to pozwalają, powinny być zainstalowane pod kątem ok. 30-40 stopni. Jeżeli nie spełnimy tych warunków, powinniśmy zmodyfikować projekt, np. zwiększając liczbę paneli, do uzyskania najoptymalniejszych efektów.
Prawidłowy montaż paneli fotowoltaicznych – co jeszcze jest ważne?
Z pozostałych kluczowych, choć nie tak już łatwych do oceny, zagadnień dotyczących montażu instalacji PV, pamiętaj również, żeby zwrócić uwagę na:
- wyznaczenie obszarów brzegowych dachu i wzmocnienie konstrukcji PV narażonej na siły ssące wiatru w tych obszarach. W przeciwnym razie możemy narazić instalację na oderwanie się od dachu lub uszkodzenie,
- dobór odpowiedniego systemu i elementów instalacji do konkretnego miejsca montażu – inaczej przebiega instalacja na dachu skośnym z dachówką ceramiczną, inaczej na dachu płaskim, a jeszcze inaczej na dachu pokrytym blachą,
- ułożenie poszczególnych podzespołów instalacji PV względem dachu – należy zadbać o właściwe odległości i odpowiednią cyrkulację powietrza, która schładza moduły PV, zwiększa ich wydajność i zmniejsza awaryjność. Panele absolutnie nie mogą wystawać poza obręb dachu, a ich odległości od krawędzi powinny wynosić od ok. 10 do nawet 20 cm. Podobnie jak powierzchnia modułu, która nie powinna przylegać do konstrukcji dachu. Aby zapewnić wentylację i odpowiednie chłodzenie systemu, obie powierzchnie powinny być oddalone od siebie o ok. 10 cm.
- odpowiednia wysokość paneli względem gruntu – minimalna wysokość powinna wynosić 60 cm (w przypadku montażu fotowoltaiki na gruncie),
- odpowiednie dopasowanie specyfiki inwertera do mocy planowanych do zainstalowania modułów PV,
- właściwą konfigurację układu MPPT („Maximum Power Point Tracking”) falownika, tj. układu odpowiedzialnego za śledzenie maksymalnego punktu mocy – jest to szczególnie istotne przy systemach rozlokowywanych w różnych częściach dachu,
- umiejscowienie i stopień izolacji okablowania, a także kompatybilność ich oraz złączy,
- zastosowane zabezpieczenia odgromowe,
- instalowanie PV na powierzchniach o klasie pożarowej A, czyli powierzchniach ogniotrwałych,
- montaż modułów za pomocą klucza dynamometrycznego, który odpowiednio dokręci śruby. Niedociśnięte lub zbyt mocno dokręcone gwinty mogą być niebezpieczne m.in. prowadzić do pożaru instalacji,
- obecności luźnych kabli,
- montaż inwertera w niewłaściwym miejscu – blisko łatwopalnych elementów lub narażenie urządzenia na negatywny wpływ wysokiej temperatury czy wilgoci,
- stopień oddziaływania instalacji na wytrzymałość konstrukcji dachu,
- stosowanie wtyczek i gniazd tych samych producentów.
Błędy podczas montażu fotowoltaiki – jak im zapobiegać?
O ile pierwsza grupa dotyczących montażu instalacji fotowoltaicznych błędów pozostaje dosyć łatwa do zweryfikowania, o tyle druga wymaga już sporej wiedzy technicznej ze strony inwestora. Nawet przy jej niewielkich brakach bardzo łatwo tu o niedopatrzenia. Sprawę dodatkowo pogarsza fakt, że część pomyłek ekipy instalatorskiej może ujawnić się dopiero po upływie określonego czasu od montażu.
Podczas montażu zwróćmy uwagę jeszcze na trzy ostatnie kwestie, które powinny wzbudzić naszą czujność. Chodzenie, siadanie oraz kładzenie przedmiotów na modułach (z wyjątkiem podnośnika ssawkowego) jest absolutnie zabronione. Grozi to uszkodzeniem PV i mniejszą wydajnością systemu. Podczas instalacji przewodów, moduły muszą być całkowicie zasłonięte. W przeciwnym razie będą produkowały prąd i mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia i życia instalatorów. Ostatnim punktem prawidłowego i bezpiecznego montażu PV są warunki pogodowe, a właściwie śnieg, deszcz, grad czy wiatr. W takich okolicznościach firma fotowoltaiczna nie powinna montować systemu.
Biorąc pod uwagę powyższe, współpracę w zakresie fotowoltaiki należy podejmować wyłącznie z renomowanymi podmiotami o uznanej pozycji na rynku, które zapewniają gwarancję nie tylko na same komponenty systemu, ale również właśnie na ich całościowy montaż. Wówczas jeśli zaistnieją jakiekolwiek rozbieżności pomiędzy pierwotnym projektem a rzeczywistymi osiągami instalacji, firma, która zrealizowała inwestycję, zobowiązana będzie do naprostowania tej sytuacji.